Een wortelkanaalbehandeling ook wel zenuwbehandeling of endodontische behandeling genoemd, is een behandeling waar vervelende en pijnlijke verhalen over worden verteld. Maar de vraag is of dit wel terecht is! De behandeling wordt in principe onder verdoving uitgevoerd en kan vaak pijnloos uitgevoerd worden. Slechts in enkele gevallen bij een acute ontsteking of abces (dikke wang) is het niet mogelijk om volledig pijnloos te werken. Een wortelkanaalbehandeling kan om verschillende redenen door de tandarts uitgevoerd worden. Herkenbaar is de situatie waarbij het levende deel van een tand/kies (de pulpa) ontstoken is en kiespijn veroorzaakt. Door een wortelkanaalbehandeling, waarbij het pulpaweefsel met daarin de zenuwvezels wordt verwijderd, kan de tandarts de kiespijn snel verhelpen.
Wanneer is een wortelkanaalbehandeling noodzakelijk?
Een wortelkanaalbehandeling kan om verschillende redenen uitgevoerd worden. Een veel voorkomende situatie is die met hevige kiespijn. Het levende deel (pulpa) van de tand/kies is dan dermate ontstoken (pulpitis) dat de tandarts de zenuw verwijderd om de patiënt van de pijn af te helpen. Door de wortelkanaalbehandeling wordt het afsterven van de pulpa niet afgewacht en kan een mogelijke ontsteking rondom de wortelpunt voorkomen worden. De wortelkanaalbehandeling heeft ook een iets betere prognose als er zich nog geen bacteriën diep in het wortelkanaal hebben gevestigd.
In sommige gevallen heeft de kroon van een tand niet genoeg houvast meer om een vulling of een kroon op te kunnen maken. Na een wortelkanaalbehandeling kan het kanaal gebruikt worden om een stift in te plaatsen, welke als houvast dient voor de vulling of kroon. Een wortelkanaalbehandeling is ook noodzakelijk als de pulpa reeds afgestorven is, of als er een wortelpuntontsteking aanwezig is, zoals in de bovenstaande afbeelding.
De wortelkanaalbehandeling is er dan op gericht de bacteriën uit het wortelkanaal te verwijderen en natuurlijk om te voorkomen dat ze daar weer in binnendringen. Na het schoonmaken van de wortelkanalen zal ook de ontsteking rondom de wortelpunt kunnen genezen en het bot weer kunnen teruggroeien. Een wortelkanaalbehandeling wordt een endodontologische behandeling of kortweg endo genoemd. De behandeling vindt over het algemeen plaats onder verdoving en is zonder acute ontsteking bijna altijd pijnloos uit te voeren!
Wortelkanaalbehandelingen kunnen uiteenlopen van vrij makkelijk, bij bijv. een voortand met één kanaal tot zeer moeilijk bij een bovenkies met vier kanalen en kromme wortels. De gemiddelde behandeltijd kan uiteenlopen van ongeveer een half uur tot anderhalf/tweeenhalf uur, afhankelijk van de moeilijkheidsgraad. Meestal wordt in de eerste zitting in korte tijd de kanaalbehandeling gestart (endostart) en de patient van de pijn verlost, waarna een langere afspraak gemaakt kan worden voor het afmaken van de behandeling.
Rubberdam ook wel Cofferdam genoemd
De behandeling zal over het algemeen plaatsvinden met behulp van een rubberdam. Door een klemmetje op een tand/kies te plaatsen kan er een rubberlapje achter gespannen worden, waardoor een tand of kies geïsoleerd kan worden van de rest van de mondholte. Het voordeel hiervan niet alleen dat er geen speeksel (dus bacteriën) in de wortelkanalen kan komen tijdens de behandeling, maar ook dat er niet snel spoelmiddel en/of vijltjes in de mond kunnen vallen.
Vijlen
De tandarts zal een opening in de tand of kies moeten maken, zodat de wortelkanalen goed toegankelijk worden. In de afbeelding bovenaan dit onderwerp is schematisch een geopende kies te zien met een vijltje in een van de wortelkanalen, in de bovenstaande foto is dezelfde situatie weergegeven tijdens een wortelkanaalbehandeling. Na het openen en opzoeken van de kanalen, moeten deze ruimer gemaakt worden en worden gereinigd. Sommige vijltjes worden door de boor aangedreven (roterend), andere worden met de hand gebruikt.
